Programma 5. Zuinig op ons klimaat

We werken aan de volgende doelstelling(en):

• Het verminderen van het gebruik van grondstoffen en afval: we willen alsnog zo snel mogelijk in de buurt komen van de landelijke afvaldoelstellingen 2020: 75% afvalscheiding en maximaal 100 kilo restafval per inwoner (de Osse doelstelling is 96 kilo)
• We voldoen aan de landelijke afvaldoelstellingen voor 2025: 85% afvalscheiding en 30 kg restafval per inwoner per jaar

In 2021 hebben we de eerste fase van het nieuwe inzamelsysteem voor huishoudelijk afval geïntroduceerd dat is gebaseerd op het principe van ‘afval scheiden loont’. Per januari 2022 is fase 2 ingevoerd, namelijk  gedifferentieerde tarieven. Zo willen we de landelijke doelstellingen realiseren met tegelijkertijd een zo hoog mogelijk milieurendement en een goed serviceniveau voor onze burgers, tegen zo laag mogelijke kosten met kostendekkende tarieven.
In de besprekingen over dit nieuwe systeem hebben we met elkaar inschattingen gemaakt over de mogelijk negatieve neveneffecten. Nadien hebben we regelmatig de reacties en signalen uit het veld besproken, waaronder bijplaatsingen bij ondergrondse containers, dumpingen, zwerfafval, de veranderingen bij het Duurzaamheidsplein en het ophaalbeleid door het kringloopbedrijf. Tussentijds hebben we daarvoor maatregelen getroffen.

Door invoering van de nieuwe aanpak van huishoudelijk afval per 1 januari 2021 hebben we een flinke inhaalslag gemaakt richting de landelijke afvaldoelstelling van 100 kg restafval per inwoner per jaar.
We hebben een vermindering van circa 50 kg restafval per persoon per jaar behaald. De hoeveelheid restafval per inwoner per jaar daalde van circa 209 kg in 2020 naar voorlopige raming 2021 van circa 157 kg. De recyclebare stromen GFT-afval, PBD-afval en oud papier en karton zijn toegenomen, dankzij betere afvalscheiding door onze inwoners. Het percentage afvalscheiding is gestegen van 70% naar 71%. De nieuwe afvalaanpak is gebaseerd op het principe ‘Afval scheiden loont’. Hierbij streven we naar een zo hoog mogelijk milieurendement en een goed serviceniveau voor onze inwoners, tegen zo laag mogelijke kosten met kostendekkende tarieven. Per 1 januari 2022 start fase 2 en gaan we gedifferentieerde tarieven per lediging hanteren. Met de invoering van betalen per lediging/inworp per 1 januari 2022 verwachten we dat de hoeveelheid restafval nog verder afneemt en daarmee nog dichter de landelijke doelstelling benaderd wordt.

• Vanaf 1 januari 2021 ging de nieuwe afvalaanpak in. Hierbij ontvingen alle huishoudens in de laagbouw (uitgezonderd huishoudens vanaf 6 personen) een kleine restafvalcontainer (140 liter). Het aantal inworpen in de ondergrondse restafvalcontainer bij hoogbouw werd beperkt tot maximaal 10 per maand. We zamelen het PBD-afval tweewekelijks in plaats van driewekelijks in. Het tweewekelijks inzamelen van GFT-afval gaat ook in de winterperiode door (dit was voorheen in deze periode 1 maal per maand). We hebben extra luier- en incontinentiecontainers geplaatst en de problemen ten aanzien van toegankelijkheid van deze containers opgelost.
• In de aanloop naar de invoering van de nieuwe afvalaanpak per 1 januari 2021 zijn we in oktober 2020 met een campagne gestart, waarin we de veranderingen aankondigden en uitleg hierover gaven. Deze campagne liep in 2021 door.

• Dit deden we onder andere via Oss Actueel, artikelen in wijk- en dorpskranten, onze websites, de app afvalwijzer en borden op de vuilniswagens.
• Onze huishoudens zijn individueel geïnformeerd over de wijzigingen via een brief, waarin de omruil van de containers is opgenomen. Ook de huishoudens in de hoogbouw zijn individueel geïnformeerd over het limiteren van het aantal stortingen in de ondergrondse containers en bij sommige locaties is extra informatie gegeven over vervanging van de bovengrondse verzamelcontainer door een ondergrondse container met toegangspas.
• Om meer bekendheid te geven aan de verzamelcontainers voor luiers en incontinentiemateriaal hebben we een campagne hiervoor uitgevoerd.
• We hebben via een campagne meer bekendheid geven aan de afvalstromen die gratis ingeleverd kunnen worden op het Duurzaamheidsplein Oss.
• De veranderingen op het Duurzaamheidsplein Oss zijn gecommuniceerd en er is een speciale folder opgesteld, waarin de tarieven en de uitleg over de nieuwe voorwaarden zijn opgenomen.

• Met ingang van 1 januari 2021 zijn de nieuwe voorwaarden bij het Duurzaamheidsplein Oss ingegaan, onder andere verscherpte controle op inwonerschap via identiteitscontrole en marktconforme en objectieve poorttarieven. Dit heeft geleid tot een daling van het aantal bezoekers aan het duurzaamheidsplein en een forse daling van het bouw- en sloopafval.
• De knelpunten rondom de inzameling van huisraad door het Kringloopbedrijf Maasland zijn opgelost. Deze knelpunten ontstonden door wijziging in de ophaalcriteria. Er zijn nieuwe afspraken gemaakt met het Kringloopbedrijf Maasland ten aanzien van het ophalen van herbruikbare en niet-herbruikbare huisraad en deze zijn per 15 september 2021 ingegaan. Het Kringloopbedrijf Maasland haalt alle spullen aan huis op, ook al is minder dan 70% van deze spullen verkoopbaar. De onverkoopbare spullen worden meegenomen tegen betaling. De nieuwe afspraken met het kringloopbedrijf ten aanzien van het ophalen van herbruikbare en niet-herbruikbare huisraad per 15 september 2021 zijn gecommuniceerd via persberichten, website en de app afvalwijzer.
• We zijn met de voorbereidingen en communicatie voor een pilot 2-2-2 gestart, waarbij we bij één inzamelroute (deel van de wijk Ussen) tweewekelijks restafval inzamelen. In de pilot onderzoeken we of inwoners hierdoor nog gemakkelijker een inzamelronde kunnen overslaan met het betalen per lediging, zodat inwoners die hun afval goed scheiden financieel beloond kunnen worden. Deze pilot evalueren we in 2022 in relatie tot de hoeveelheden restafval en kosten van de nieuwe afvalaanpak 3-2-2.
• We hebben ingezet op extra controle en handhaving bij een aantal hotspot locaties waar regelmatig bijplaatsingen/afvaldumpingen plaatsvinden. Door het capaciteitsbeslag van de controle op naleving van COVID-19 maatregelen is deze extra inzet van boa’s in de praktijk niet optimaal geweest. In 2022 verscherpen we deze aanpak.
• We hebben de Afvalstoffenverordening aangepast en in lijn gebracht met de nieuwe afvalaanpak. Daarnaast is nu het opleggen van bestuurlijke handhaving in de vorm van bestuurlijke boetes in de Afvalstoffenverordening gemeente Oss 2022 opgenomen. Daarmee is niet langer een heterdaad-vaststelling nodig om te kunnen beboeten.
• Voor het scheiden van GFE(Groente, fruit, etensresten)-afval bij hoogbouw hebben we een pilot voorbereid. Deze start begin 2022. Hiermee onderzoeken we of het voor hoogbouw mogelijk is om GFE-afval te scheiden en daardoor minder restafval te hebben. Er worden op drie proeflocaties verzamelcontainers voor GFE-afval geplaatst.
• Het huidige verwerkingscontract voor restafval liep per 1 januari 2021 af. Dit contract hebben we in 2020 met vier jaar verlengd tot 1 januari 2025. Gelet op de prijzen van nieuwe contracten, is verlenging van het huidige contract dat een gunstig tarief kent, een goede deal.
• In 2021 hebben we samen met de gemeenten Den Bosch, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Meierijstad, Valkenswaard en samen met de provincie Noord-Brabant stappen gezet in het nascheidingsinitiatief. Daarbij kijken we samen of nascheiding van huishoudelijk afval een extra bijdrage kan leveren aan de realisatie van de gezamenlijke afvaldoelstellingen. In 2022 gaan we hier samen mee door.
• Zwerfafval en dan met name in het centrum van Oss is een groeiend probleem. In de programmabegroting 2021-2024 hebben we extra opruimactiviteiten overwogen. In de prioritering hebben we destijds besloten daarvan af te zien. In 2021 is in de programmabegroting 2022-2025 door de Raad incidenteel € 100.00 vrijgemaakt voor 2022.
• Naast vrijwilligers heeft de speciale kinderclub Mikmakkers zich ingezet om zwerfafval op te ruimen. Het aantal Mikmakkers is flink gegroeid, van circa 600 leden naar 1850 leden. Dit vergroot de betrokkenheid en bewustwording van inwoners bij een schone leefomgeving.
• In samenwerking met programma 6. Vitale Economie en relevante Osse bedrijven verkennen we een aanpak van de Osse plasticproblematiek.
• Dankzij de positieve ontwikkelingen hebben we de financiële tekorten op de afvalverwerking om weten te buigen naar een positief saldo. Dit heeft het mogelijk gemaakt de inwoners met een korting op de afvalstoffenheffing 2022 te belonen.